SEYAHATE ÇIKMADAN ÖNCE AŞILARINIZI YAPTIRIN
Seyahat hastalıklarının görülme sıklığı nedir?
Turizm istatistiklerine göre her yıl 80 milyon kişi gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere seyahat ediyor. Turistlerin yüzde 22-64’ünde seyahatle ilgili hastalıklar oluşuyor. Seyahat edenlerin ortalama yüzde 10’u seyahat sırasında veya sonrasında doktora başvuruyor. Bunların yüzde 1’i de hastaneye yatmak zorunda kalıyor. Sağlık sorunları daha çok gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru yapılan seyahatlerde ortaya çıkıyor. Çok seyahat eden işadamları, işkadınları, öğrenciler, uluslararası yardım kuruluşlarında çalışanlar ve sağlık ekipleri daha çok risk altında bulunuyor.
En riskli ülkeler hangileri?
Sahra altı Afrika, Mısır, Çin, Doğu Asya özellikle Tayvan ve Singapur, Pasifik’teki tropikal adalar, Güney Amerika en riskli bölgeler. Seyahatin risk taşıması için seyahatin amacı ve konaklanacak yerler de önemli. İş seyahatlerinde risk daha azken, turistik gezilerde risk artıyor. Bunun yanında beş yıldızlı bir otelle, kamp tatilinin riski de aynı değildir. Riskler açışından gidilecek bölge ve mevsim de önemli. Bazı hastalıklar yazın, bazıları kışın daha sık görülürler.
Ayrıca seyahat edecek kişinin yaşının ve kronik hastalığının olup olmaması da önemli bir faktör. Bebekler, çocuklar ve yaşlılar seyahatler enfeksiyonlarına daha açık bir grubu oluşturuyor. Şeker, kalp, kanser gibi kronik hastalığı olan kişiler de yüksek riskli grubun içine giriyor.
Seyahatler sırasında en sık hangi hastalıklarla karşılaşılıyor?
Seyahat sırasında en sık karşılaşılan hastalıklar, virüs, bakteri ya da parazit enfeksiyonları. Enfeksiyonlar, seyahat edilen bölgeden bölgeye değişiklik göstermesine rağmen en sık turist ishali, sıtma, sarı humma, kolera, hepatit A ve B, tifo, zatürre ve griple karşılaşılıyor.
Bunların yanında güneş yanıkları ve güneş çarpması, gidilen bölgenin ekolojik yapısına bağlı olarak gelişen alerjik deri enfeksiyonları, kıtalar arası yapılan yolculukta saat farkından dolayı yaşanan uyku bozuklukları (jet-lag), uzun yolculuklarda hareketsiz kalmaktan dolayı “economy class sendromu” adı verilen ve ölümle sonuçlanabilen pıhtılaşma bozuklukları da seyahat hastalıkları arasında sayılıyor.
Seyahat öncesi hangi aşılar yapılmalıdır?
Aşıların seçilmesi seyahat edilecek ülkeye, kişinin bağışıklık durumuna, daha önce yapılmış aşılarına, eğer enfeksiyon edinilirse ciddiyetine, aşının kendisinin yapacağı yan etkilere göre yapılır. Tetanoz/difteri (10 yılda 1), kızamık aşısı ise olmayanlara yapılır. Diğer aşılar ise hepatit A, hepatit B, tifo, grip, sarı hummadır. Hastalığın yerleşik olduğu ülkelere girerken yapılması yasal olarak zorunlu olan sadece iki aşı vardır: Sarı humma ve meningokok aşıları. Hiçbir ülke için kolera aşısı gerekli değildir. Sarı humma ekvator Afrikasında ve Güney Amerika’da yerleşiktir; Hindistan ve Kuzey Afrika için de bir ölçüde risk vardır. Sarı humma aşısı sadece Sağlık Bakanlığı tarafından izin ve onay verilmiş merkezlerde yapılır ve aşının yapıldığını gösteren belge, seyahat belgelerine eklenir. Sarı humma aşısı canlı aşıdır. Gebe kadınlara, bağışıklık kusuru veya direnci kıran hastalığı olanlara yapılmamalıdır.Meningokok aşısı, menenjit etkeni olan mikrobun A,C,Y ve W135 alt gruplarına etkilidir. Sahra altı Afrika ülkelerinde uzun süre kalacak olanlara önerilir. Meningokok hastalığının yerleşik olduğu bu bölge dışında, Nepal, Kenya, Tanzanya gibi daha önce salgınların bildirildiği ülkelere gidecek olanlara da yapılması önerilir. Suudi Arabistan’a hacca gidecek olanlara da meningokok aşısı yapılmalıdır.
Seyahat hastalıklarından korunmak mümkün mü?
Gidilen bölgenin yiyeceklerinde ve sularında bulunan ve alışık olunmayan farklı mikroorganizmalar ishale neden olurlar. İshalden korunmak için ellerin mutlaka sık sık yıkanması, kapalı şişelerdeki sular dışında su içilmemesi, temizliğinden kuşku duyulan yerlerde yemek yenilmemesi, paketsiz açıkta satılan yiyecekler ve deniz ürünleri, pişmemiş etler, soyulmamış meyveler, soslar, salatalar gibi riskli olabilecek yiyeceklerden uzak durulmalı. Ayrıca yaz aylarında içeceklere konulan buzlara da dikkat edilmesi gerekir. Ne kadar kapalı şişelerden su içilse bile, genellikle şehir şebeke suyundan elde edilen bu buzlar barsakların bozulmasına neden olabilir. Diş fırçalaması dahi kaynatılmış suyla ya da kapalı suyla yapılmalıdır.
Gebeler için özel öneriler var mıdır?
Gebeler her ilacı alamadığından özel ilgilenilmesi gereken bir gruptur. En uygun seyahat gebeliğin 3-6. ayı arasıdır. Aşıların da bazıları gebelere uygulanamaz. Gebelerin kayak, dalma, su kayağı gibi sporları yapmaları sakıncalıdır. Sinek kovucu spreylerin sadece %20 si gebelerde kullanılabilir, seçerken dikkatli olmak gereklidir. Emziren kadınların da her ilacı rahatlıkla alması söz konusu değildir. Onlar da gebeler gibi özel grup olarak kabul edilir.
Kronik hastalıkları olan hastaların seyahatten önce yapmaları gerekenler nelerdir?
Şeker hastalığı, kalp hastalığı gibi sürekli doktor kontrolunu gerektiren bir hastalığı olanlar yola çıkmadan çok önce doktorlarına seyahat planı hakkında bilgi vermeli ve gerekli önlemleri almalıdır. Örneğin insülin kullananların, uzun sürecek yolculuklar sırasında ve sonrasında insülin saatleri yeniden belirlenecektir. On saatten fazla sürecek bir uçak yolculuğunda, örneğin Amerika’ya giderken, ne zaman insülin yapılacak? Amerika’daki saat farkı göz önüne alınınca, oradaki kalış süresince insülin saati değişecek mi? Bu sorular mutlaka seyahattten çok önce hasta ile doktoru arasında tartışılıp yanıtlanmalıdır.
Sürekli ilaç kullanmak zorunda olan hastalar, kalış süresince yeterli olacak miktarda ilacı yanlarında götürmelidir. Gittikleri ülkede ilacı temin etmeleri güç olabilir. Türkiye’deki uygulamanın tersine, çoğu ülkede reçetesiz ilaç almak mümkün değildir. Ayrıca, etken madde aynı olmakla beraber, ilacın ismi değişik olabilir. Fazla miktarda ilaç götürülecek ise, gümrüklerde bir sorun çıkmaması için, doktordan alınmış ve gidilecek ülkenin dilinde veya ingilizce yazılmış gerekçeli raporu yanlarında bulundurmaları doğru olur.
Seyahatten döndükten sonra yapılması gerekenler nelerdir?
Seyahat dönüşü en çok karşılaşılan sorunlar ishal, üst solunum yolu enfeksiyonları, deri döküntüleri, ve ateştir. Ateşli hastalık ciddiye alınması gereken bir durumdur. Sıtmaya ve hayatı tehdit edici başka bir neden bağlı olabilir. Ateş durumunda mutlaka bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Seyahat sırasında edinilen bazı hastalıkların kuluçka süreleri uzun olabilir. Tüberküloz, sıtma, hepatitin belirtilerinin oluşması bazen ayları alabilir.
kaynak; anadolu sağlık
ÜCRETSİZ olarak bu aşıları yaptırabileceğiniz merkezlere ulaşmak için ;
www.seyahatsagligi.gov.tr